Những tính năng nổi bật nhất của Vista được nhắc tới là một giao diện đồ họa bóng bẩy, ô tìm kiếm tiện lợi và khả năng xem trước (preview) tài liệu tiện lợi. Người dùng XP đã phải đánh đổi những thứ đó để đạt được sự ổn định, gọn nhẹ của hệ điều hành cũ. Phần mềm từ hãng thứ 3 là giải pháp chung hòa giữa chúng từ 3 phương diện: phần mềm ứng dụng, tính năng và giao diện.
1. Thay thế Windows Explorer:
Windows Explorer là bước tiến vượt bậc trên Windows Vista với khả năng phân tích đường dẫn (breadcrumb navigator), nhiều hình thức xem trước nội dung file,… Để có những tính năng này, người dùng XP có hàng loạt phần mềm để nâng cấp từng bước trình duyệt file của mình như Xplorer2, tăng cường tính năng mới bằng QT Tabbar và thanh công cụ phân tích đường dẫn thành nút lệnh Explorer Breadcrumb.
2. Mã hóa ổ cứng:
Một vài phiên bản cấp cao của Windows Vista (như Ultimate) được trang bị phần mềm BitLocker để mã hóa bảo mật toàn bộ ổ cứng. Nếu vẫn muốn gắn bó với XP mà có được tính năng này, bạn nên thử phần mềm TrueCrypt. Đây là một phần mềm nguồn mở và hoàn toàn miễn phí. Tất cả những điều bạn cần làm là trau dồi vốn tiếng Anh và đọc hướng dẫn sử dụng tại đây.
3. Chụp ảnh màn hình:
Phím PrtScrn là cách chuẩn mực để chụp lại màn hình. Tuy nhiên, Vista có một công cụ mới tên gọi Snipping Tool để làm công việc trên với nhiều tùy chọn hơn. Người dùng XP cũng có hàng đống tiện ích có tính năng tương tự như Screen Captor, Clip2Net hoặc Jing.
4. Thanh chuyển ứng dụng Flip 3D:
Kiểu chuyển đổi ứng dụng điệu đà này được sử dụng nhiều nhất khi quảng cáo khả năng đồ họa 3D của Windows Vista. Với người dùng XP, sản phẩn miễn phí Shock Aero 3D nhỏ bé (khoảng 1,5MB) cũng có thể làm điều tương tự. Một lựa chọn khác để tăng tính hấp dẫn màn hình nền của XP là phần mềm WinFlip.
5. Tích hợp ô tìm kiếm nhanh trong menu Start:
Cải tiến này của Vista cải thiện đáng kể thao tác mở phần mềm trên máy tính của bạn vì chúng kết hợp cả bàn phím và chuột. “Hàng chính hãng” cho XP là cài đặt gói nâng cấp Instant Search. Bên cạnh đó là một loạt sản phẩm như ViStart, Vista Menu Search.
6. Bổ sung Windows Sidebar:
Có rất nhiều tiện ích bổ sung thông tin trên màn hình desktop giống như Vista đã làm. Một sản phẩm được các bộ giao diện tùy biến (themes pack) sử dụng là SideSlide. Nếu muốn được hỗ trợ tốt hơn, bạn có thể sử dụng Google Desktop Sidebar.
7. Cải thiện hình đại diện (thumbnail) của file:
Cả XP và Vista đều có tính năng xem hình đại diện của các file ảnh, nhưng Vista đã có bước tiến dài. Nếu muốn có được sự sống động gần như Vista, bạn phải cài thêm tiện ích miễn phí Xentient Thumbnails. Một tiện ích khác để tạo thumbnail cho cả file text, văn bản, file âm thanh là InfoTag Magic.
8. Tăng tốc hệ thống tức thời:
Windows ReadyBoost trên Vista giải quyết bài toán hệ thống rất tốt khi sử dụng ổ USB hoặc thẻ nhớ làm bộ nhớ tạm thời (virtual memory). Với giá cả ngày càng rẻ của các ổ USB hiện nay, bạn có thể tăng cường năng lực hệ thống với 1-2 GB bộ nhớ ảo khi cần kíp mà không cần nâng cấp RAM hay ổ cứng. May mắn, tiện ích eBoostr cũng đem khả năng này trên Windows XP.
9. Xem trước nội dung cửa sổ trên taskbar:
Visual Tooltip là phần mềm miễn phí sẽ giúp bạn theo dõi tiến độ thực hiện công việc của từng ứng dụng đang nằm trên taskbar. Nhiều người nói tính năng này Vista học tập từ MacOS, nhưng dù sao nó cũng rất hấp dẫn.
10. Chuyển đổi toàn bộ giao diện:
Đồ họa 3D Aero bắt mắt là điều gây ấn tượng đầu tiên của người dùng. Đó cũng là lý do khiến hệ điều hành này đòi hỏi cấu hình máy tính “khủng khiếp” hơn XP nhiều.
Có rất nhiều lựa chọn để bạn “nâng cấp” giao diện XP sang Vista. Được sử dụng phổ biến nhất là bộ Vista Transformation Pack. Nó chuyển đổi mọi thứ, từ Menu Start, Control Panel và các icon sử dụng. Một lựa chọn khác là Uxtheme Patcher, ít tính năng hơn nhưng có thể download nhiều theme mới từ website của nhóm deviantArt.
Cuối cùng, dù rất cố gắng nhưng những phần mềm từ hãng thứ 3 cũng chỉ tạo được những tính năng “rất giống” Windows Vista. Thực tế cho thấy nếu bạn cài toàn bộ những phần mềm trên thì máy tính chạy XP của bạn cũng trở nên chậm chạp không khác gì cài bộ xịn nhất của Vista. Thậm chí, trong nhiều trường hợp còn trở nên tệ hơn vì chúng không được tối ưu hóa trên 1 nền tảng như sản phẩm của Microsoft. Vì thế, người dùng nên chọn những thứ thật cần thiết và hấp dẫn để cài đặt trên máy tính của mình.
